Yer Kürəsində, Bütün Faydalı Qazıntılar, nəyin Səbəbinə, Hasilə Gəlir?…
Deyilir ki, Yer Kürəsi, Canlı bir Orqanizimdir!
Yer Kürəsinin, Mərkəzində olan, Yerləşən Nüvə, Yer Kürəsini Həyat Fəaliyyətini, Tə’min edən, ən Mühüm bir, Varlıqdır!
Yer Kürəsinin Həyat Fəaliyyətini Tə’min edən Nüvədirsə, müqayisəli olaraq, İnsanın, Canlının, Var olmasını Tə’min edən isə, onun Qan miqdarıdır!
Ürək, Qanı İşlək etmir!
Qan, Ürəyi və bütün Vücudu, İşlək edir, Var edir!
Yer Kürəsinin Nüvəsi də, Yer Kürəsini İşlək edir, Var edir!
İnsan Vücudunda Qan, necə çox Funksiyanaldırsa, Yer Kürəsinin Mərkəzində Yerləşən, Nüvə də, çox Funksionaldır!
Nüvə, Yer Kürəsini, Su ilə, Fəsillərin ardıcıllığı ilə, Temperatur hədləri ilə, bütün Faydalı Qazıntıların, Hasilə gəlməsinə, Köməkçi olan, ən Əsas və Aparıcı bir, Faktordur!
Heç bir Varlıq, Yer Kürəsinə, (hər mövsümə görə), Kənardan Su Daşıyıb Tökmür ki, Yer Kürəsində, mövsümə görə, Su Miqdarı, Mövcud olsun!
Bu hal, Mümkünsüzdür!
Bəs Yer Kürəsində, Milyon illərdir ki, Qurtarmayan, Tükənməyən, Dayanmayan, Ləngiməyən, Su Miqdarı hardandır?
Yer Kürəsini, Su ilə, Tə’min edən isə, Yer Kürəsinin, Nüvəsidir!
Yer Kürəsinin Nüvəsi, çox Funksionallıq daşıyıcısıdır!
Kürəmizdə olan, “Su”, dedikdə isə, o, Suyun mövcud olması, heç də bizim, su içməyimizə ehtiyacımızın və əkin-biçin üçün “sərf olunur”, kimi, düşünüb, karıxmayaq!
Yer Səthinə, son Nəticədə qalxan Su isə, necə deyərlər, dərin Qatlarda, Təmizlənmiş, “E’mal” olunmuş, Dadsız, Rəngsiz, İyisiz, Şəffaf, bir Mayedir!
Su Miqdarının, Yer Səthinə qalxmasına, bu həddə qədər Təmizlənməsinə, gedən hansı Proseslərin nəticəsində, bu hal baş verir?
Məsələ burasındadır ki, Nüvəmizin çox Funksionallığı, bu halları hasilə Gətirir!
Nüvədən ayrılan, Plazmatik axın, Kürə daxilində, Laylarl, Qatları, Süxurları, Faydalı Qazıntıları, Hasilə Gətirir!
Bu dayanmayan, Proses nəticəsində, Yer Kürəmizdə, nə Su Miqdarı tükənib azalır, nə də ki, Faydalı Qazıntılar, Tükənib, azalmırlar!
Əgər ki, “azalma”, “tükənmə”, “sona çatma”, Prosesi, Yer kürəsinin dərin qatlarından başlayaraq, baş versə idi, Kürənin öz Mövcudluğu da, Mümkünsüz olardı!
Kürəmizi mövcud Edən, bir Nüvə, bir də, Sudur!
Nüvənin Özü, Tükənib, Qurtarıb, Dayanıb, Yorğunlaşmır!
Nüvəni, Onu Var Edən isə, İşıq, Zərrə, Temperatur, Toplumudur!
Dərin qatlarda gedən, proseslərə baxaq!
Dərin Qatlarda, dayanmayan, ləngiməyən, gedən ardıcıl proses, bir Layları, Qatları hasilə gətirir, bir də, hər qatı, hər lay arasını, Su miqdarı ilə, e’mal edərək, müxtəlif Faydalı qazıntılar arasından, başqa bir Faydalı qazıntının hasilə gəlməsini, tə’min edir!
Yerin dərin qatlarında, Su miqdarı, laylar arasından, süzülüb keçdikcə, hər lay arasını e’mal edib, daha başqa bir, faydalı qazıntı hasilə gətirir!
Təbii Qaz və Qaz Kondensatı, Laylar arasından, Layın təmizlənmiş halıdır!
Həmin Qaz Kondensatı, bir də, təmizlənmə prosesi nəticəsində, ondan ayrılan, ağır qaz miqdarı, laylar, qatlar arasından süzülərək, Lay uzununa, hərəkət edərək, başqa bir Lay arasına toplaşaraq, Kristallaşma prosesi baş verdiyindən, Daş Kömür Yataqları, hasilə gəlir!
Xam Neft də, Layların, Qatların arasından, süzülüb, o layın hasilindən ayrılar, bir miqdar, İstilik daşıyıcı, yenə də, məhlul halındadır!
Məişətdə, İstehsalatlarda işlədilən, Təbii Qaz, borular vasitəsi ilə, tutumlarda daşınsa da, Qış mövsümündə, mənfi temperatur hədlərinə görə, borularda, tutumlarda, donmurlar!
Qış mövsümündə, Yanacaq, Sürtkü materialları, Qaz kondensatı, mənfi temperatur hədləri arasında, donmurlar!
Dərin Qatlarda olan bütün Faydalı Qazıntılar, Su miqdarı ilə bərabər, eyni vaxtda, Nüvənin İşıq, Zərrə, İstilik Nizamlanması, Bütün Faydalı Qazıntıları, Termik İstilik daşıyıcılarına Çevirirlər!
Günəş Səthində gedən Plazmatik Proses, eyniliklə, elə Yer Kürəsi Səthində də, gedir!
Günəş Səthində müşahidə edilən, Plazmatik varlıq, Rəngli olduğundan, (narıncı, sarı, qırmızı, göy, şabalıdı), Teleskopla rahat müşahidə olunur!
Yer kürəsi Səthinə, 100-150 km, Yüksəklikdən, baxıldıqda, eyni Plazmatik ayrılma, Yer Kürəsində də, baş verir!
İki Qütb arasında, baş verən, Şimal Parıltısı, eyni, Günəş səthində gedən, Prosesin, təkrarıdır!
Şumal Qütb Parıltısı, Nəm, Su ayrılmasında, Suyun Rəngsiz olması, bu halı bir o, qədər də, açıq görməyə imkan vermir!
Günəş səthində görünən, Plazmatik ayrılma, Hündürə atıldığından, rahat müşahidə olunur!
Yer Planetində, adətən daha intensiv, Şimal-Cənub Qütb Parıltısı, Mart-May ayları arasında baş verdiyindən, o, Su, eyni vaxtda, Havanın sıxlıq miqdarı, 16-km. radiusda, Yer Səthinə yayılaraq, dalğa vari hərəkət etdiyindən, o, kütlə miqdarı, Yer Kürəsini, Hava, Oksigen Miqdarı ilə, Tə’min, edir!
Əgər, Yer Kürəsinin dərin Qatlarına, Nüvədən, Su ayrılmaları baş Verməsə idi, nə Yer üzünə Faydalı Qazıntılar, nə Fauna, nə də ki, Flora, Mövcud Olmazdı!
Yer Kürəsinun Mərkəzindəki Nüvə, “Passiv” Nüvə, Olmuş-Olsa idi, Nə Su Ayrılmaları baş Verərdi, nə də ki, o, Su Miqdarına Mütənasib, Hava Qatı da, mövcud, Olmazdı!.
Qeyd:
Yer Kürəsini, 70% – Su, 30% – Qitələr, Torpaq, əhatə edir!
İnsan Vücudunun, 70%- Su, 30%-i isə, Quru Qalıqdır!
Onda, belə çıxır ki, Yer Kürəmizin, Dərin Qatlarında, Su Ehtiyatı, Su Miqdarı, 70%-z, 30%-i isə, Faydalı Qazıntılardır!
Yer Kürəsinin, Stratosfer, Protosfer Haləsi, Yer Kürəsində, (Yer Kütləsinə Nisbətdə), Suyun Miqdar, Tutum, Hesabatıdır!
Deməli, Yer Kürəsi, bir Mühitdir, Mərkəzində yerləşən Nüvə isə, Onu, O, Kürəni, İşıq, Zərrə, Temperatur həddlərinə görə, Var Edəndir!
Kürə, Kütlə, Həcm Göstəricilərinə görə, Kütlə Çəkisi görə, Çəkisi isə, Çoxdur!
Bu, Həcm və Kütlə Çəkisinə, baxmayaraq, Kürəmiz, Günəş Ətrafında, hərəkət Sür’ətində, nə Ləngiyir, nə Yubanır, nə Yorulur, nə də ki, Tükənir!
Öz hərəkət Orbitindən, Trayektoriyasından, isə, heç Kənara da, Çıxmır!
Nə Günəşə, nə də ki, Ətraf Planetlərə, Dəymir, Toxunmur, Mane Olmur!
Biz İnsanları da, Canlıları da, Su, Qida ilə, İsti-Soyuqla, Bəhrələndirərək, Səthində Daşımaqdan da, Usanmır!
Bizlər isə, Onun Səthində, olmaqla, Onu, Viranə Edirik!
Onu, Dağıdırıq, Məhf Etməyə Çalışırıq!
Deməli onda, Yer Kürəmiz, bir Canlı, bir Dözümlü, bir Səxavətli, bir də, Mehriban, İmiş!
Vahid Rzaev.
