Гәмбәрова Ҝүлнарә Гәзәнфәр гызы
Мән Гәмбәрова Ҝүлнарә Гәзәнфәр гызы 1965-ҹи илдә (сентйабрын 19) Нахчыван шәһәриндә анадан олмушам. 1972-ҹи илләрдә орта мәктәбдә тәһсил алмышам. 1982-ҹи илдә Бакы шәһәр Иншаат Мүһәндисләр институтунун “Мемарлыг” факүлтәсинә дахил олуб, 1987-ҹи илдә һәмин институтун (һазырда Аз. МИУ) “Мемарлыг” факултәсинин “Мемарлыг” ихтисасыны битирмишәм. 1987-ҹи илдә тәйинатла Нахчыван “Агросәнайетикинти” бирлийиндә мүһәндис-мемар кими фәалиййәтә башламышам. 1987-ҹи илдән һәмин идарәдә мүһәндис-мемар, баш мүһәндис-мемар, шөбә мүдири вәзифәләриндә чалышмышам. 1994-ҹү илдән Нахчыван Шәһәр Иҹра Һакимиййәтиндә 2012-ҹи илә гәдәр мемар-мүһәндис вәзифәсиндә чалышмышам. Бунунла йанашы 1997-ҹи илдән Нахчыван Дөвләт Университетинин рәсм вә рәсмихәт, әмәк тәлими кафедрасында, 2003-ҹү илдән “Мемарлыг” кафедрасында мүәллим, баш мүәллим кими чалышырам.
2003-ҹү илдән Азәрбайҹан Мемарлыг Иттифагынын үзвүйәм.
2009-ҹу илдә Мемарлыг үзрә фәлсәфә доктору мүдафиә едиб, 2010-ҹу илдән бу ады алмышам.
Һазырда Нахчыван Дөвләт Университетинин Мемарлыг факултәсинин “Мемарлыг” кафедрасында досент мемарлыг үзрә фәлсәфә доктору кими ихтисас фәнләриндән дәрс верирәм.
Атам-Гәмбәров Гәзәнфәр Микайыл оғлу 1983-ҹү илдә Нахчыван Мухтар Республикасынын Шаһбуз району Күкү кәндиндә анадан олуб. Рәссамдыр, һазырда тәгаүддәдир.
Анам-Мәһәррәмова Ҝүнәш Ҹәлил гызы 1947-ҹи илдә Нахчыван Шәһәриндә анадан олуб. Һазырда тәгаүддәдир.
Оғлум-Байрамов Әмраһ Октай оғлу 1990-ҹы илдә Нахчыван шәһәриндә анадан олуб. Һәрбичидир.
Оғлум-Байрамов Ниҹат Октай оғлу 1992-ҹи илдә Нахчыван шәһәриндә анадан олуб. Нахчыван Телевизийасында чалышыр.
Нахчыван халчалары үзәриндә салынмыш нахышларын рәмзи мәналары
Тәбиәти, иҹтимаи вә мәдәни инкишаф сәвиййәси, халгын хүсуси бәдии дүшүнҹә тәрзи, һәйат вә мәишәт шәраити Нахчыванда халчачылыг сәнәтинин һәлә узаг кечмишләрдә инсан фәалиййәтинин ваһид саһәләриндән биринә чеврилмишдир.
Халчачылығын тарихи
Нахчыванын Күлтәпә әразисиндән О.А.Һәбубуллайев археоложи газынтылар заманы ҝилдән дүзәлдилмиш халча тохумаг үшүн дәзҝаһлар ашкар етмишдир. Бурадан еләҹә дә сүмүкдән дүзәлдилмиш ҹәһрәләр, ҝилдән дүзәлдилмиш габларын ичиндә гырмызы рәнҝ тапылмышдыр ки, бойаг отларындан алынан бу рәнҝләрлә инсанлар халча ипләрини бойайырмыш. Һәбубуллайев Күлтәпәдә йашайан гәбиләләрин илк дәфә примитив халча тохудугларыны е.ә. IV-III миниллийә аид олдуғуну билдирмишдир.
Бу әразидән Бүрүнҹ дөврүнә аид кобуд парча истеһсал едән дәзҝаһлар да тапылмышдыр ки, бу да ону тәсдиг едир ки, тохуҹулуг Нахчыванда бизим е.ә. йаранмышдыр (1, сәһ. 230).
Нахчыванда ховлу халчалара нисбәтән ховсуз халчаларын тохунушуна еркән башланмыш, халчачылыг сәнәтинин тәкамүлү бахымындан бу мәмулатларын һамысы садәдән мүрәккәбә доғру инкишаф мәрһәләси кечмишдир. Гәдим заманлардан етибарән ховсуз халчаларла йанашы мүхтәлиф мәишәд мәгсәдли халча мәмулатлары да истеһсал олунмуш дур. Әксәр һалларда бу мәмулатлар мүхтәлиф халча техникаларында (палаз, килим, палаз-килим, вәрни, сумах вә с.) иҹра олунурду.
Халча тохуҹулуғу спесифик истеһсал техникасына малик олуб әнәнәви йун тохуҹу-луғунда илк бәсид әмәк бөлҝүсүнү әкс етдирирди. Орта әсрләрдә Нахчыванда да халча истеһсалы артыг күтләви шәкил алмыш, йун мәмулаты илә йанашы, панбыг вә ипәк сапларла да халча тохунмушдур.
Мәишәтдә ҝениш истифадәси вә һазырландығы материалын заман бахымындан о гәдәр дә давамлы олмамасындан Нахчыван халчаларынын гәдим нүмунәләри бизим ҝүнүмүзә ҝәлиб чатмамышдыр. Бунунла белә орта әср йазылы гайнагларда Нахчыванда халчачылығын инкишафы вә бу мәктәбин Азәрбайҹанын диғәр халчачылыг мәктәбләри, хүсусән дә Тәбриз, Гарабағ мәктәбләри илә сых әлагәси олдуғуну билдирән мәнбәләр вардыр.
“Һүдуд әл-аләм” әсәриндә ҝөстәрилир ки, Х әсрдә (983-ҹү илдә) Муғам өзүнүн ҹувал вә палазлары илә, Нахчыван шәһәри, Хой вә Сәлмас зили халчалары, Әрдәбил вә Ширван әлван ипәк вә йун парчалары илә шөһрәт тапмышдыр (1, сәһ. 232).
ХIV әсрдә йашамыш Һәмдуллаһ Гәзвини Нахчыван сәнәткарларынын чох йүксәк кейфиййәтли халча тохумаглары барәдә мәлумат верир (2, сәһ.5).
Мүасир дөврдә Нахычван халчалары бир сыра алим вә тәдгигатчылар- Анаханым Әлийева, Кубра Әлийева, Рөйа Тағыйева, Ләтиф Кәримов, Расим Әфәндийев вә б. тәрәфиндән дә арашдырылмышдыр. Анаханым Әлийева “Нахчыван халчалары”, Ләтиф Кәримов 3 ҹилидлик “Азәрбайҹан халчалары” адлы монографийаларында гәдим тарихчи вә сәййаһларын, археологларын вердикләри мәлуматлара әсасланараг Нахчыванда халча тохума сәнәтинин е.ә. V-III миниллийә аид олдуғуну вә орта әсрләрдә Нахчыван әразисиндә чешниләр әсасында ҝөзәл халчалар тохундуғуну гейд етмишләр.
Нахчыванда халчалар ики йолла тохунурмуш:1.Шәһәр вә кәнд йерләриндә гадынлар тәрәфиндән тохунан халчалар. 2.Мәркәздә-емалатханаларда чешни әсасында тохунан халчалар (Бу халчаларын әксәриййәти Тәбриз вә Гарабағдан ҝәтирилмиш чешниләр әсасында тохунмушдур).
Нахышларын рәмзи мәналары
Нахчыван халчаларынын формалашмасы, мүхтәлиф композисийа вә чешниләринин йа- ранмасы просеси бир нечә мәнбәдән гайнагланмышдыр.
I. Бунларын ән әсасы вә заман бахымындан илкини һейвандарлыгла мәшғул олуб йарыкөчәри һәйат тәрзи сүрән әһалинин тохудуғу халчалардыр. Әсрләр бойу һәйат тәрзләринин вә тәсәррүфат фәалиййәтләринин нисбәтән сабит, дәйишмәз галдығындан бу мүһүтдә һазырланан мәмулатларын бәдии хүсусиййәтләри, нахыш вә нахыш композисийалары, чешниләри чох сәтһи дәйишикликләрә мәруз галмышдыр. Дамға, тотем вә нишан характерли нахыш вә тәсвирләрин мүҹәррәд, үмумиләшдирилмиш формасы белә типли халчаларын әсас бәзәк үнсүрләрини тәшкил едир. Бу характерли тәсвирләрә Нахчыванын Ордубад району әразисиндә дөврүмүзә гәдәр галмыш Ҝәмигайа тәсвирләриндә (е.ә. ЫВ-ЫЫ мин иллик) дә раст ҝәлирик. Бу үслублу халчаларын нахыш мотивләринин сайы мәһдуд, ифа тәрзи исә хейли схематик вә һәндәсидир. Бу тип халча композисийаларынын бәдии тәсир ҝүҹүнү артырмаг мәгсәдилә ейни нахыш елементләри композисийада ритмик тәрздә бир нечә дәфә тәкрарланыр. Белә халчаларын рәнҝ аһәнҝдарлығы мәһдуд бир-бири илә зиддиййәт тәшкил едән исти-сойуг чаларларын вәһдәти сайәсиндә әлдә едилир. Бу архаик формалы халчалар емосионал тәсир ҝүҹүнә малик олуб, өзүнүн бүтөв, тамамланмыш ейни заманда садә композисийа һәлли илә сечилир. Ардыны јүклә
