1956-cı ilin isti yay günlərindən biri idi. Həmin günü о zamanlar Naxçıvan MSSR Vilayət Komsomol Komitəsi təbliğat və təşviqat şö`bəsinin müdiri işləmiş Ənvər Məmmədov belə xatırlayır: – Mən Puşkin küçəsi ilə tələsik Pioner və Məktəb lilər evinə gedirdim. Birdən qulağıma mahnı səsi gəldi. Oxuyanın səsi məni çox heyrətləndirdi. Həddindən artıq gözəl, aydın və cəzbedici səs idi. Bir anlığa tələsdiyimi […]
Görkəmli Azərbaycan alimi Rəşidəddinin yazdığına görə, Marağa rəsədxanasında 100 nəfərdən çox alim və başqa işçi varmış. Onların da çoxu görkəmli Azərbaycan alimi Nəsirəddin Tusinin (1201-1274) tələbəsi olmuşdur. Maraqlı cəhət ondan ibarətdir ki, gələcəkdə həmin adamlar öz ölkələrində tanınmış alimlər kimi hörmət sahibi olmuş və əksər hallarda hökmdar saraylarında işlə təmin olunurdular. Hətta həmin alimlərin bə`ziləri Marağa rəsədxanasına oxşar bir rəsədxananın […]
Tarixdən bu günə bizə miras qalmış ədəbi, bədii, yaxud fikir mirasına baxdıqda bir həqiqətin şahidi oluruq: yalnız özünü, öz eqosunu, öz dar ailə və ya qövm maraqlarını deyil, hətta özünün mənsub olduğu milli maraqlarını deyil, yalnız bəşəriyyəti düşünən, onun dərdləri ilə dərdlənən və bu dərdlərə çarələr təklif edən şəxslər, ədiblər, mütəfəkkirlər bizim günlərədək yaşaya bilib, bizə irs qoyub gediblər. Ədəbi […]
Hələ Marağa rəsədxanasının tikintisi davam etdirilən zaman, orada xeyli təcrübə topladıqdan sonra Cəmaləddin az-Zeydi Buxari, Çin alimi Fao Mun-Çi ilə birlikdə 1265-ci ildə Azərbaycanın hüdudlarını tərk edib Çinə yollanırlar. Onlar iki ildən sonra Çinə çatırlar. Azərbaycanda aparılan elmi tədqiqatlarla öz həmkarları ilə bölüşən Fao Mun-Çi, az bir zamanda nəinki yaşadığı əyalətin Nankin şəhərində, hətta imperator sarayında da böyük hörmətlə tanınır. […]
Rzayev Vahid Zeynal oğlu 1947-ci ildə Naxçıvan şəhərində qulluqçu ailəsində dünyaya gəlmişdir. Naxçıvan şəhər 1№-li orta məktəbi 1966-cı ildə bitirib. 1972-ci ildən 1992-ci ilə qədər SSRİ Dövlət Standartlar Komitəsinin Naxçıvan Respublika şö`bəsində mühəndis Standartlaşdırıcı vəzifəsində çalışmışdır. Rzayev Vahid Zeynal oğlu “Səmərəli və uzun müddətli iş fəaliyyətinə görə” SSRİ Dövlət Standartlar Komitəsi tərəfindən 9 noyabr 1987-ci ildə Fəxri Fərmanla təltif olunmuşdur. […]
Görkəmli Azərbaycan alimi Nəsirəddin Tusi (1201-1274) dövrünün ən nəhəng Marağa rəsədxanasını (1259-1271) tikdirmişdi. O, monqol hökmdarı Hülaku xanın nüfuzundan istifadə edərək, rəsədxanada çalışan alimlər üçün zəngin kitabxana düzəltmişdi. Sahəsi 330 kv. metrə bərabər olan kitabxanada 400 min əlyazma vardı. Əlyazmaların əksəriyyəti Azərbaycanda, yerdə qalan hissəsi isə ölkə hüdudlarından kənarda yazılmışdı. Bağdad monqollar tərəfindən işğal olunanda (1258) Tusi Hülaku xanın razılığı […]
Müəllif bəlli olduğundan, artıq dünya ictimaiyyəti, dünyanın ən qədim Göy qlobusunun Azərbaycanda (Marağa rəsədxanasında) düzəldiyini qəbul edibdir. Buna alternativ bir ixtira yoxdur. Bəzi tarixi mənbələrin göstərdiyinə əsasən Marağa rəsədxanasında həm ulduz, həm də Yer kürəsinin qlobusları var imiş. Əlbəttə, görkəmli Azərbaycan alimi Nəsirəddin Tusinin (1201-1274) rəhbərlik etdiyi elmi kollektiv ulduz qlobusu düzəltdiyi halda, şübhəsiz ki, həmin dövrdə Yer kürəsinin qlobusunu […]
Şamaxı şəhəri yaxınlığında XI əsrdə Azərbaycanın ən qocaman Elmlər Akademiyalarından biri yaradılmışdı. Əsasən ona Tibb Elmlər Akademiyası deyilirdi və Azərbaycanın görkəmli alimi böyük filosof, riyaziyyatçı, astronom, anatom, kimyaçı və həkim kimi tanınan Şirvani Kafiəddin Ömər Osman (1080-1150) oğlu həmin mərkəzin banisi sayılırdı. O, orta əsrin təbabətinin, fəlsəfəsinin, farmakologiyasının və elm nəzəriyyəsinin korifeylərindən biridir. Bu haqda professor Eybali Mehrəliyev […]
Marağa rəsədxanası o dövrdə Şərqdə ilk çoxsahəli elm ocağı olduğundan, oranı dünyanın ən böyük Elmlər Akademiyası da adlandırmaq olardı. Marağada aparılan astronomik müşahidələrin, elmi tədqiqatların və araşdırmaların, astronomik cihazların ixtirası, elmi nailiyyətlərin əldə olunması, tədris proqramlarının çoxsahəli olması, buraya cəlb olunan alimlərin və tələbələrin sayının çoxluğu, yazılan elmi əsərlərin bolluğu, miqyasına görə Bağdadın “Beytül hükəması”, Ürgəncin “Məmun Akademiyası”nı və dünyanın başqa […]
Giriş Naxçıvan Muxtar Respublikası dahi mütəfəkkirlər, dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli mədəni-tarixi abidələr diyarı olaraq bəşəri mədəni irs tarixində özünəməxsus yer tutmuşdur. Rəvayətlərdən və tarixi mənbələrdən belə mə`lum olur ki, baş verən mədəni-tarixi hadisələrin bir çoxu bu torpaqla bağlı olmuş və mədəniyyətimizin inkişafında Naxçıvan məfhumu, Naxçıvan varlığı mühüm rol oynamışdır. Qədim dövrdən başlayaraq mədəni irs tariximiz ilk dəfə olaraq Naxçıvan […]
