Kənd yerində bünövrə qoyub ev tikəndə ən birinci xeyir-şər məclisinə toplanacaq adamların rahat yerləşdirilməsi planlaşdırılır. Həyatın qacılmaz məqamlarını nəzərə alaraq qadınlar ücün geniş aynabənd, kişilər ücün üstüörtülü mağar yeri nəzərdə tutulur. Mağar yeri daha geniş olmalıdı – ən azı 250-300 nəfərlik. Ağlım hələ yaxşı kəsmədiyi vaxtlarda bu məsələylə bağlı yekə-yekə öz fikirimi bildirdiyim yadımdadı: – Nə vaxtsa […]
Mən Cavidin bacısı Ümmi Səlimə xanımın qızları ilə yaxın rəfiqə idim. Həftədə bir-iki dəfə ya mən onlara, ya da onlar bizə gələrdilər. Söhbət zamanı bəzən Ümmi Səlimə xanım Cavidin uşaqlığından maraqlı əhvalatlar danışardı. Mən sonralar Cavid haqqında ondan eşitdiyim xatirələri götür-qoy edər və həmişə uşaq xarakterilə böyük xarakteri arasında az da olsa bir yaxınlıq, bir doğmalıq görərdim. Ümmi Səlimə xanım […]
Saz havası Dünyanın düz vaxtıydı. Hamının özünə görə pis-yaxşı işi-gücü vardı. Ədəb-ərkan, ətrafdakılara, qohum-qonşuya hörmət hissi, davranış tərzı yazılmamış əxlaq qanunu gücündəydı. Hər işdə, hər olayda, hər münasıbətdə əndazə gözlənilirdi. İstər qadın, istər kişi olsun, hər kəsin heç kəsi sıxmayan olar-olmazlıq çərcivəsi mövcud idi. Bu sətirləri yaza-yaza fikirləşirəm ki, birmənalı yaxşı sayılan nə var idısə hamısını hec özümüzdə bilmədən itirə-itirə, […]
Hərf səsin qrafik işarəsidir. Gəmiqaya-Qobustan əlifbasında sağır nun belə işarələr sırasında xüsusi yer tutur. Bu işarə Orxon-Yeniseydə və Şumerli türkdə də işlənib. Tədqiqat göstərir ki, əlifbamızın kiril mərhələsindəki N (N) sağır nun işarəsinin güzgü üsulundan istifadə edilməklə yaranmışdır. Başqa əlifbalarda da həmin “bütöv” sağır nundan – N hərfindən istifadə olunmuşdur. Sağır nun ərəb əlifbasında “nuni-səqir” adı ilə, həm də dörd […]
Ərəb əlifbası qədim Azərbaycan əlifbasından törəmə olmaqla, tamam yad bir dilin fonetikaslna əsaslandığına və bir sıra ciddi çətinliklərinə görə, Azərbaycan xalqı üçün qəbul edilməz olmuşdur. Mütəxəsislərin də etiraf etdikləri kimi, bu əlifba VIII_IX əsrlərdə Azərbaycan xalqının kütləvi savadsızlığının bünövrəsini qoymuşdur. Bu əlifbanı yalnız tək-tək adamlar çox çətinliklə mənimsəyə bilmişlər. İlk vaxtlar ərəb əlifbası ilə yalnız ərəb sözləri və mətnləti yazılmışdır. […]
Son illərdə apardığım tədqiqatlar nəticəsində mənə aydın olmuşdur ki, Azərbaycan – dünyada ən qədim və ən mükəmməl əlifbanın vətəni, Azərbaycan – türk xalqı o əlifbanın yaradıcısıdır. Söhbət Gəmiqaya – Qobustan əlifbasından gedir. Mən bu əlifbanı Gəmiqaya və Qobustan abidələrini, həmin abidələr haqqında tədqiqat əsərlərini nəzərdən keçirərkən aşkar etmişəm. Qobustan abidələri haqqında ilk dəfə 1924 – cü ildə xəbər verilmişdir (1), […]
“‘Babam Hüseyn Cavid bir günəş idi. Yüksəldi. parladı, yarasaların gözünü kor etdi. Lakin dumanlar onun qarşısını aldılar. Qardaşım Ərtoğrol Cavid bu sözləri 1939-cıı ildə yazıb. Mən isə Hüseyn Cavid haqqında heç vaxt yazmamışam , demək olar ki, yazamamışam. Buna indi ehtiyac duyuram. Xatirələr qalaq –qalaqdır.Нər şeyi təfərrüatına kimi qələmə almaq niyyətindəyəm. İndilik isə mətnləri bərpa edib beşcildliyi çapa hazırlayarkən və […]
Fikrimcə, Orxon-Yenisey və Gəmiqaya-Qobustan əlifbaları bir-birinin ardınca gəlir, lakin müstəqilliyi ilə fərqlənir. Onlar qohum oğuz-türk əlifbalarıdır. Orxon-Yenisey əlifbası işarələrin sayına görə Gəmiqaya-Qobustan əlifbası ilə müqayisədə “kasıb” görünür. Bu oğuz- türk əlifbası və ondakı işarələrin miqdarı barədə qəti mülahizə yürütmək mümkün deyil. Düşünürəm ki, hər iki oğuz-türk əlifbası son dərəcə qədim tarixə malikdir. Avrasiya məkanında Orxon-Yenisey əlifbası şərq, Gəmiqaya-Qobustan əlifbası […]
Gəmiqaya abidələri Naxçıvanın tunc dövrü mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsidir.Abidə Ordubad rayonunun Nəsirvaz kəndinin yaxınlığında yerləşir. Qayaüstü təsvirlər başlıca olaraq Qaranquş yaylağında toplansa da,bu tip təsvirlərə Qapıcıq zirvəsindən başlayaraq Nəbi yurdu və Camışölən yaylağınadək geniş bir ərazidə rast gəlmək mümkündür. Əsasən su qaynaqları ətrafında toplanan qaya təsvirləri qədim insanların təsərrüfatı və mənəvi mədəniyyətini öyrənmək üçün dəyərli mənbədir.Gəmiqaya təsvirlərini stilistik xüsusiyyətinə görə iki […]
Bu ilin payızında 70 yaşını qeyd edəcəyimiz USTAD SƏNƏTKAR yorulmaq bilmədən çalışmaqdadır və hazırda 50-dən yuxarı “Qədim Yallı”larımızı nota alaraq gələcək nəsillərə ötürülməsi üzərində işləyir. Görkəmli tarzən, pedaqoq Əkrəm Məmmədli 1 oktyabr 1944-cü ildə Azərbaycanın qədim diyarı olan Naxçıvan şəhərində dünyaya göz açmışdır. O, Asəf Zeynallı adına Bakı Dövlət Musiqi Texnikumunu və Naxçıvan Dövlət universitetinin filologiya fakultəsini bitirmişdir. Əmək […]
