Naxçıvan folkloruna həsr edilmiş dəyərli monoqrafiya

Milli Elmlər Akademiyası Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət, Dil, və Ədəbiyyat İnstitutunun Folklorşünaslıq şö’bəsinin müdiri, Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əkrəm Rüfət oğlu Hüseynzadənin “Elm və təhsil” (2016) nəşriyyatı tərəfindən çapdan çıxmış “Naxçıvan folklor mətnlərində yaşayan tarix” adlı monoqrafiyası, Azərbaycan folklorşünaslığına, o cümlədən Naxçıvan folklorunun öyrənilməsinə dəyərli bir  töhfədir. Naxçıvan folklorunu dərindən öyrənməyi, ciddi tədqiq etməyi Ulu Öndərimiz Heydər Əliyev bir vəzifə […]

Unudulmuş adətlərimizdən: bayrama qalan əllidir…

(Naxçıvan materialları əsasında) Məqalədə Naxçıvanda heyvandarlıq təsərrüfatı əsasən oturaq formada olmaqla yaylaq və qışlaq xarakteri daşıdığı təhlil edilmişdir. Qışlaqların bölgədə daha çox Arazboyu əraziləri əhatə edildiyi araşdırılmışdır. Eyni zamanda topladığımız etnoqrafik çöl materiallarına görə, Döl bayramına əlli gün qalmış maldarlıqla bağlı olaraq Naxçıvan bölgəsində (əsasən Ordu-badda) xüsusi bir mərasim keçirildiyi araşdırılıb ortaya çıxarılmışdır. Mərasimin keçirilməsin-də əsas məqsəd doğulacaq quzuların sağlam, […]

O, Sərf Olunmur, O, Tükənmir…

Kainatda, Yerləşən Hərəkərdə olan, bütün Küllü-Kütlələrin, Bütün Planetlərin Mərkəzindəki Nüvələr (Aktiv, Passiv), İşıq- Zərrə Payından, Bəhrəlidir! O, Kütlələr, O, Planetlər, İşıq Payı Almasa, Ondan Bəhrələnməsə, Yenilənməsə, Özünü Bəyan etməzsə əgər, O, Özünə “Bəxş Olunmuş”, İşıq-Zərrə payından, (Planet, Həcminə görə), Bölüşə-Bölüşə, Özünü, (İşıqla bölüşmə) Köməklə, Sərf edər!  O, Dayanar, O, Susar, O, Tükənər! Ardıcıl, Sinxron Hərəkətlər, Dayanar! İnsanlarda, Canlılarda isə, İşıq-Zərrə […]

O, Bir Ovaldır…

Çox qədim dövrdə belə bir anlayış vardı ki, yer üzü, yer səthi bir müstəvidir! (Yə’ni, düz səth). Əgər yer üzü bir müstəvi olmuş olsa idi, onda bu Yer üzünün, göyləri, Səması da, bir müstəvi tipində olmağa məhkum olardı! Əgər, Yer səthi, həm yer səthinin Səması, üst-üstə quruluşda (müstəvilər), olsa idilər, onda ardıcıllıqlar pozular, Sabahlar, Gündüzlər, Gecələr halı pozulardı o səbəbdən […]

İşığın Yaradıcılığı, İşığın Hərəkəti, Zərrələrin Varlığı…

Bütün Başlanğıclara, bir Səbəb, bir Şərait, bir Labüdlük gərək! Əgər ki, bütün Başlanğıclara bu Şərtlər, Labüdlük Şərtləri Yoxsa, Yaranışın, Yaranmağın da, Mə’nası Yoxdur! İlkin Olan İşıq, Nədir və Necədir? İlkindən Olan İşıq Qədəri, Sabitdir, Dəyişməzdir, Ləngiməzdir! Onun Özündən Ayrılan İşıq Qədəri, o qədər Böyük İşıq Sür’ətinə Malikdir ki, o, İşıq Tezliyini Ölçməyə, Müqayisə Etməyə, heç bir Qurğu düzəldib, Onun Tezlik […]

Dünya, Elə Həmin Dünyadır…

İnsanlar Yığışıblar Yer üzünə, Yer Üzündən baxırlar, Yer Üzünə! Baxırlar, Addımlayırlar, özləri ilə, “Ölçürlər” Yer üzünü! Yer Üzünü, Dünyanı Dəyişib, özlərinə uyğunlaşdırıb, Onu onunla, “Yormaq”- istəyirlər! Dünya və Yer Üzü də, “bu davranışlardan”, nə Yorulur, nə Yorur, nə də ki, Yorğunlaşır! Bəşərin, Bəşəriyyətin, Acı Düşüncələrini, “acı” davranışlarını, yavaş-yavaş, mərhələ-mərhələ, Dünyanın Özü, Yerbə-Yer edir! Bunları, Nizamlayıb, Nizama Salmağa, Vaxtlar yox, Müddətlər, […]

Səmavi Kitab Mətnlərində, “Ol, Dedi” – Keçir…

“Ol!” – Olmaqdayıq! Ölə – Ölməkdəyik! “O” – na, dönüb Qayıtmalıyıq! “Ol”-u, necə “Ol”, Etdisə,  Nədən, Necədən, Niyədən “olduq?”  Olduqsa əgər, Oldan “Ol” – u, Aydınlaşdırmalı, “Ol” – a – Qayıtmalıyıq! “Ol”-necə “oldu” ki, Ol – Oldu? Olmağa, Olmaq Gərək, Olmağa İlkin, İşıq Gərək! İşıqdan, İşıq Gərək! O, İşığın Zərrəsi Gərək! Zərrədən, Zərrə Gərək! “Olları”, Ol Etməyə, Zərrə gərək! Zərrə […]

İlki Su ilə, Sonu – yenə də, Su ilə…

Dünyaya insan gəlir, ilki Su ilə! Dünyadan, İnsan köçür, onun da, sonu Su ilə! Niyə, Torpaqla yox, Su ilə? Qəribədir, bu hallar! Torpaq da, Suya möhtac! Hər bir halın əvvəli Su, özü Su ilə! Paklıq Su ilə! Özüdür, Paklıq ilə, Su ilə! Kim Yer üzünə gələli, ovcunda dən, dənə, tum, toxum gətirdi, səpdi Yer üzünə? Su gəldi, Suda gəldi, Su […]

Xaldır, Xaldan – Xalçadır, O, bir Kitabədir..

Ümumiyyətcə Xalça sənəti, Peşəsi çox-çox Qədim, Yer üzündə ilkin, “təsviri sənət”, məktəbinin əvvəli və növüdür! Çünki, çox əminliklə demək olar ki, bu ilk “Təsviri sənət”, üslubu, məktəbi, Azərlərə-Azərbaycana aiddir, məxsusdur! Çox sadə bir məntiqə əsaslanaraq, demək mümkündür ki, tək “Xalça”, Söz birləşməsi, Sözü, “Xal”, “Xal-Xal”, Tək-tək, İlmə-ilmə ilə vurulan, biri-birinə, hər bir (yenə də, xal-cıqlar), ilmələmə üslubu, nəticədə isə, təsvir Texnologiyasına görə, müxtəlif balaca […]

Heç bir hal, bilinmədən olmurlar

Qəribə və mütləqdirlər, Gözlə, Düşüncə, çox xətalı bir, “Şahiddirlər!”. Heç vaxt demədim, düşünmədim ki, “mən nə etsəm, heç kimin xəbəri olmaz, bilinməz, ancaq mən bilərəm!”.  Hər nə etmiş olsam, “o hal” – mənim Göz yaddaşımda qalar, hər nə etmiş olsam o mənim Yaddaş hücrəmdə qalar! Niyə belə qurulubdur, bütün Yaddaşlar? Təsəvvür edək ki, bu Aləmdən, O, Aləmə getmişəm, qovuşmüşam!    Qayıtdığım […]

1 15 16 17 18 19 37