Yerin səthi, suların dərinlikləri
Biz unsanlar, ancaq yer sərhini, yer relyeflərinə baxıb, onynla da, kifayətlənmək istəyirik!
Başımızı Səmalara qaldırıb, planetləri, ulduzları seyr edib, onlarla da, kifayətlənmək istəyirik!
“Kifayətlənə-kifayətlənə”- müxtəlif mülahizələr yürüdürük!
Deyirik ki, bu hal, çox normaldır, belə də, olmalıdır!
Amma bizim görüb, bildiklərimiz, bunlarla yekunlaşa bilirmi?
Yer səthi ilə, Səmaları, planetləri, biri-birimiz arasında ancaq nələri isə, anlamağa çalışırıq!
Həyat budur!
Həyat ancaq yer səthi və səmalardırmı?
Qətiyyən yox!
Maraqlı və düşündürücüdür!
Niyə biz insanlar, ancaq yerin sərhi və bizi əhatə edən təbiətlə kifayətlənirik!
Yer kürəsi, bir səthdən, ibarət deyil axı!
Yer kürəsinin çox sahəsi, su ilə örtülqdür axı!
Su ilə, su dərinliklərində nə baş verdiyindən xəbərdarıqmı?
Qətiyyən yox!
Dəniz, Okeanları ancaq balıq məhsulları ilə, tanıyırıq!
Dəniz, Okeanlar ancaq balıq və balıq məhsullarından ibarətdirmi?
Köklü olaraq, dəniz-okeanları lazımı qədər öyrənib tədqiq etmişikmi?
Deyək ki, o sahə də, bir o qədər də, tədqiq olunmayaraq qalmaqdadır!
Yer kürəsi üçün, dəniz, okeanlar əsas amillərdən biridir!
O, dərinliklər də, bir Aləmdir!
Yer sərhində necə ki, dağlar, dərələr, çökəkliklər, dərinliklər, mağaralar varsa, sular dərinliyində də, eyni aləm var!
Biz ancaq anfibiya olan kit, köpək balığı, delfinləri görməklə kifayətlənməyə çalışırıq!
Amma okeanlardakı dərinliklərdən xəbərsizik!
Okean dərinliklərinə su altı gəmi və batiskaflar köməyi ilə yenə bilirik!
O da, müəyyən dərinliyə qədər!
Çünki su sıxlığı, su altı gəmi və batiskafların daha da, dərinliyə yenməsinə su sıxlığı, su təzyiqi imkan vermir!
Həmin su altı qayıq və batiskaflar su təzyiqindən, “boş konserv qutusu kimi”, əzilirlər!
Amma, bunlara baxmayaraq, dərin sularda, bir Aləm var!
Bitki örtüyü, canlı aləm var!
Həmin dərinliklərdə, dəniz kələmi, dəniz yosunu və müxtəlif bitki örtüyü var və dərin suların balıqları var!
Yer səthində bitən bitkiləri uzun müddət suda saxladıqda, onlar xarab, zay olurlar!
Dəniz okeanlardan çıxarılan bitki və balıqlar, təmiz havada qaldıqda onlar da, xarab olurlar!
Nə baş verir, niyə xarab olurlar?
İnsanlar su dərinliklərinə yenə bilmirlər, su dərinliklərində olanlar isə, yer səthində ola bilmirlər!
Deməli iki Aləm var! Hər iki aləm canlılırla aləmdir!
Dəniz, okeanların suyu şorandır, torpaq isə, acıdır!
Şoranla, acı arasında olan bitki aləmi “şirindir”.
Şirin dediyimiz addır, o neytraldır!
Nə acı daşıyıcısıdır, nə də ki, şoran arasında şor, duz daşıyıcısıdır!
Yer səthində olan bitkilər sonu şirindir! Dəniz-okeanlarda bitən, böyüyən canlı varlıqlar da, şirin daşıyıcısıdır!
Hardan gəldi bu şirin, kim etdi bunları şirin, mühit etmədi onları şirin!
Bəs onda, hardan gəldi bu şirin?
Düzlu sudan şıxan balıq şirin! Torpaqda bitən bitki, onun da, sonu şirin!
Havada yoxdur şirin, suda yoxdur şirin, torpaqda yoxdur şirin, yağış sularında yoxdur şirin, qarda, buzda yoxdur şirin, duzda yoxdur şirin!
Bəs hardan gəlir bu ortada dayanan, bütün dadları neytrallaşdırıb, şirinləşdirən bu “Şirin?”.
Həyat şirin, ömür şirin, münasinətlər şirin!
Arada dayanıb axı, bu Şirin!
Göz, nə?
Ürək, nə?
Könül, nə?
Qəlb, nə?
Bunları biri-birinə bağlayan O, Şirin, nə?
Vahid Rzaev.
