Айдын Әлибәй оғлу Әзимбәйов

3 июня, 2013 Таныјырыг таныјаг

Азәрбайҹан Республикасынын Өзбәкистан Республикасында илк Фөвгәладә вә Сәлаһиййәтли сәфири вә Мәркәзи Асийа Республикаларында аккредитә олунмуш сәфир Айдын Әлибәй оғлу Әзимбәйовун тәрҹүмейи-һалы
1932 – Азәрбайҹан ССР-ин Нахчыван шәһәриндә Билан (Билән) мәһәлләсиндә гуллугчу аиләсиндә анадан олмушдур. Атасы Әлибәй гуллугчу, анасы Аминә ханым евдар гадын олмушдур.
1937, әввәли – Атасы Әлибәй гайнатасындан галма евинин башга евләрдән нисбәтән бөйүк олмасы сәбәбийлә һәбс олунмуш вә намәлум истигамәтә апарылмышдыр.
1937, ортасы – Анасы Аминә ханым өзүндән бөйүк үч баҹысы – Лачын, Фәхриййә, Фогийә вә 4,5 йашлы Айдын илә бирҝә Нахчыван шәһәринин дәмирйол стансийасындан намәлум истигамәтә сүрҝүнә ҝөндәрилмишдир.

1937, ортасы – 19 ҝүн йол ҝетдикдән сонра һәмин гатарда, башга бир вагонда бир-бириләриндән хәбәрсиз (ейни гатарын мүхтәлиф вагонларында) сүрҝүн едилән аилә, Газахыстан стансийаларынын бириндә атасы Әлибәй илә говушмуш вә һәйатларынын сонуна кими бирликдә олмушлар.
36 ҝүн 50 вагонлуг йүк гатарыйла ( йүк дашыйан, ел арасинда скотовоз дейилән вагонларда) ҝәтирилән көчкүнләр Нахчывандан Газахыстандакы сон стансийайа гәдәр – Талды Курган вилайәтинин Тентек стансийасына чатдырылараг мал төвләләриндә йерләшдирилир вә орада йашамаға мәҹбур едилирләр.
1939-1952 – Газахыстан ССР-дә орта мәктәб илләри. Аиләнин ҝүнаһсыз олмасы барәдә (1947-ҹи илдә) ССРИ Али Советинин гәрары чыхыр вә аилә Нахчыванда аҹлыг-сәфаләт олдуғуну өйрәнәрәк орайа гайытмыр, Газахыстанын Чимкәнт вилайәтинин Пахта-Арал районунун Славйанка гәсәбәсинә көчүр, орада да орта мәктәби битирир.
1952-1957 – Дашкәнд Кәнд Тәсәррүфатынын Ирригасийасы вә Механикасы Мүһәндисләри Институтунда охуйуб, ораны мүвәффәгиййәтлә бититир.
1957-1960 – Өзбәкистанын Сырдәрйа вилайәти Славйанск автобазасында механик, мүһәндис, баш мүһәндис ишләйир
1960-1964 – Славйанск автобазасынын директору олур.
1964-1966 – Сырдәрйа вилайәт автотрестинин баш мүһәндиси ишләйир.
1966-1974 – Сырдәрйа вилайәт автотрестинин баш директору тәйин едилир.
1974-1977 – Өзбәкистан ССР Сырдәрйа вилайәт партийа комитәсинин сәнайе, тикинти, рабитә вә нәглиййат шөбәсинин мүдири олур.
1977-1986 – Өзбәкистан ССР Сырдәрйа Вилайәт Партийа Комитәсинин катиби сечилир.
1986-1988 — Өзбәкистан ССР автомобил нәглиййаты назири тәйин олунур.
1988-1990 – Дашкәнд “Ортаасийагазпром” ИБ-нин нәглиййат вә хүсуси техника шөбәсинин рәис мүавини олур.
1990-1996 – Өзбәкистан ССР (1991-ҹи илдән Өзбәкистан Республикасы) Назирләр Кабинетинин нәглиййат вә рабитә шөбәсинин мүдири тәйин олунур.
1996-2004-ин декабрынадәк – Азәрбайҹан Республикасынын Өзбәкистан Республикасында Фөвгәладә вә Сәлаһиййәтли Сәфири вә бүтүн Мәркәзи (Орта) Асийа республикаларында аккредитә олунмуш сәфир тәйин олунуб.
2005-2012 – Азәрбайҹан вә Өзбәкистанын фәрди тәгаүдчүсү
20.ХI.2012 – вәфат етмишдир.
Атасы Әлибәй 23.В.1976-ҹы илдә, анасы Аминә ханым 24.ХII.1972-ҹи илдә вәфат етмишләр. Онлар Өзбәкистан Республикасынын Сырдәрйа вилайәтинин Бахт шәһәриндә дәфн олунмушлар.
Ики гызы, бир оғлу, алты нәвәси, ики нәтиҹәси вар. Азәрбайҹан, өзбәк, газах вә рус дилләрини билирди.
ТӘЛТИФЛӘРИ: Бир чох орден вә медалларла тәлтиф олунмушдур.
О ҹүмләдән: 1985-ҹи илин августунда Корейа Халг Демократик Республикасынын (КХДР) “Шәрәф” ордени; 2002-ҹи илин декабрында анадан олмасынын 70 иллийи мүнасибәти илә Азәрбайҹанла Өзбәкистан арасындакы әлагәләрин йахшылашдырылмасында ҝөстәрдийи хидмәтләрә ҝөрә Өзбәкистан Республикасынын “Достлуг” ордени илә.
ҜӨРДҮЈҮ ИШЛӘР ВӘ ХИДМӘТЛӘР
1970-1980 – Өзбәкистан ССР-ин бүтүн нәглиййат (автомобил, дәмирйол, су) шәбәкәсини ваһид бир системдә бирләшдирмәклә, онларын фасиләсиз ишләмәсинин вә беләликлә йүкләрин дашынмасынын даһа сәмәрәли йеринә йетирилмәсинә наил олунмасынын әсасларыны һазырлайыб бу саһәйә тәтбиг етмишдир.
1980-1985 – Совет Иттифагы Коммунист Партийасы Мәркәзи Комитәси бу мәсәләйә мараг ҝөстәриб вә һәмин идейанын бүтүн ССРИ-дә тәтбиг едилмәсинә ҝөстәриш вериб.
1974-1986 – Өзбәкистанда 300 мин һектар сусуз саһәнин әкин үчүн йарарлы һала салынараг 1 милйондан чох инсанын нормал тәминаты үчүн Сырдәрйа вилайәтиндә үч нәһәнҝ обйектин:
— ҝүҹү санийәдә 200 кубметр олан Ҝизак насос стансийасынын;
— Орта Асийада ән бөйүк истилик електрик стансийасынын;
— памбыг чийидиндән истеһсал олунан йағ алынмасы үчүн Јағ Екстаксийа заводунун тикинтисинә рәһбәрлик едиб. Нәтиҹәдә памбығын 90 фаиздән чох һиссәси машынла йығылмаға башлады вә инсанларын әмәк шәраити йахшылашды.
1992-1993 – Түркийә Республикасы тәрәфиндән Өзбәкистана айрылмыш 650 милйон доллар мәбләғиндә әмтәә кредитинин натурал йүк һалында Түркийәнин мүхтәлиф лиманларындан Өзбәкистана дашынмасына көмәклик едәрәк експерт гисминдә фәалиййәт ҝөстәриб.
1996-2005 – Өзбәкистан вә Азәрбайҹан арасында гырылмаг үзрә олан әлагәләрин бәрпасы үчүн чалышмыш вә бу ишләрдә “көрпү” ролуну ойнамышдыр, о ҹүмләдән:
1997-ҹи илдә Азәрбайҹан Республикасынын Президенти Һейдәр Әлийевин илк рәсми сәфәринин һазырланмасында вә ики дөвләт арасында рәсми сәнәдләрин имзаланмасында мүстәсна хидмәтләр ҝөстәрмишдир.
2000-2003 – Азәрбайҹандан кәнарда илк дәфә олараг Азәрбайҹан диаспорасыны бир арайа ҝәтирәрәк дәйәри йарым милйон доллардан артыг Азәрбайҹан мәдәниййәт мәркәзини инша етмиш, 2004-ҹү илдә президент Илһам Әлийевин рәсми сәфәри заманы онун ачылышы олмушдур. Һәмин мәркәздә мүхтәлиф дәрнәкләр, китабхана, йашлыларын сәмәрәли мәшғулиййәти вә истираһәти үчүн отаглар истифадәйә верилмишди, мәркәзин бир тәрәфи исә “Гыз галасы” формасында инша едиләрәк мүхтәлиф мәрасимләрин кечирилмәси үчүн нәзәрдә тутулмушду. Һәмин мәркәздә Азәрбайҹан диаспорасынын ушагларына ана дили дәрсинин кечирилмәси тәмин едилмишдир. Мәркәздә китабхана йарадылмыш вә һәмин китабханайа өз шәхси архивиндән 11000-дән чох китаб бағышламышдыр.
2004 – Азәрбайҹан Републикасы Президенти Илһам Әлийевин ханымы М.Әлийева илә бирҝә Өзбәкистана илк рәсми сәфәрини тәшкил етмишдир. Бу сәфәр заманы:
Н.Ҝәнҹәви адына Дашкәнд Педагожи Университетинин гаршысында Низаминин һейкәлинин ачылышы олмушдур;
Һейдәр Әлийевин хариҹдә илк бүстү гойулмушдур;
Һейдәр Әлийев адына илк күчә истифадәйә верилмишдир вә ән башлыҹасы
Мүстәгил Азәрбайҹан Республикасынын вәсаити һесабына хариҹдә илк сәфирлик бинасынын тикинтисини тәмин етмиш, өлкә Президенти И.Әлийевин сәфәри заманы һәмин сәфирлийин ачылышы олмушдур .
Хүсуси вурғуланмалыдыр ки, Азәрбайҹан адына ҝөрүлән ишләрдә, кечирилән рәсми тәдбирләрдә халгын елм вә сәнәт адамларынын,
зийалыларынын иштиракы Айдын Әзимбәйовун диггәт вә гайғысы сайәсиндә һәмишә йүксәк сәвиййәдә тәмин олунмушдур.
2000-2005 – Азәрбайҹанын Шәки бөлҝәсиндә ипәкчилийин йенидән бәрпасы үчүн Өзбәкистандан Азәрбайҹана тут ағаҹларынын ҝәтирилмәси, аваданлыг тәҹһизаты вә лазыми кадрларла тәминатынын әсасыны гоймушдур.
2012 – Өмрүнүн сонунда 80 иллийи мүнасибәти илә онун һаггында йазылмыш “Айдын Әзимбәйов – Тарихлә сәсләшән өмүр йолу” китабы илә таныш олдугдан сонра китабын сонуна азәрбайҹанлыларын сойгырымы вә депортасийасы илә әлагәли библиографийа сийаһысынын (220 адда) гойулмасы идейасынын тәшәббүскарыдыр. Сийаһы әлавә мәнбәләр тапылдыгҹа артырылмасы вә долғунлашмасы үчүн ачыгдыр.
20.11.2012 80 иллик йубилейинә 20 ҝүн галмыш дүнйасыны дәйишмишдир.
Гәбри Бакы шәһәриндә “Көһнә гәбристанлыг” дейилән йердәдир. (вәфатындан әввәл һәмин йери дә өзү сечмишдир…)