Һәгигәт ҹарчысы
ҺӘГИГӘТ ҸАРЧЫСЫНА ДАЈАГ ОЛАГ!
М О Л Д О В А О М Б У Д С М АНЫНА ТӘЗЈИГЛӘР ДАВАМ ЕДИР. БУ БАРӘДӘ АЧЫГЛАМА ВЕРӘН А.ГРИГОРИУ БИЛДИРИБ КИ, ЕРМӘНИЛӘР БУ ДӘФӘ ОНУ АСАЛА (ЕРМӘНИСТАНЫН АЗАДЛЫҒЫ УҒРУНДА ҜИЗЛИ ЕРМӘНИ ОРДУСУ ) ТЕРРОР ТӘШКИЛАТЫНЫН ЈАРАГЛЫЛАРЫ ИЛӘ ҺӘДӘЛӘЈИБЛӘР. БУ ТӘЗЈИГЛӘРӘ ОНУН СИНӘ ҜӘРМӘСИ ҮЧҮН АЗӘРБАЈҸАН ДИАСПОРУНУН КӨМӘЈИНӘ ҸИДДИ ЕҺТИЈАҸ ВАР.
Дүнйада елә инсанлар вар ки, онларын әмәлләриндән тәкҹә өз милләти вә йа халгы дейил, нечә-нечә башга милләт вә халглар да файдаланыр. Белә инсанлардан бири дә Молдова омбудсманы Аурелиа Григориудур.
О,2013-ҹү илин ийулун 4-дә Ермәнистан парламентиндә кечирилән үмумавропа конфрансында “Дондурулмуш мүнагишә зоналарында инсан һүгугларынын горунмасы” адлы мәрузә илә чыхыш едәркән дейиб: “Ермәнистан Азәрбайҹан торпагларынын 20 фаизини ишғал едиб вә азәрбайҹанлылара гаршы сойгырым төрәдиб…Хоҹалыда сойгырымы да ермәниләр төрәдиб вә бу, бейнәлхалг иҹтимаиййәтин таныдығы фактдыр”. (Бах:”Шәрг” гәзети,6 ийул 2013-ҹүил, №120,сәһ.4.).
Мән сийаси просесләри изләйән бир шәхс кими сон 20 илдә илк дәфә олараг 2013-ҹү илин ийулун 4-дә Ермәнистан Парламентиндә бир христиан мәншәли Молдова вәтәндашы, Молдовада вә еләҹә дә диҝәр өлкәләрдә инсан һагларынын горунмасы үзрә мәсул олан бир шәхсин-Молдова Омбудсманы Аурелиа Григориунун сәсләндирдийи бу фикирләри ешидәндә бир даһа әмин олдум ки,дүнйада һагг-әдаләт уғрунда вурушан ИНСАН-лар вар вә она ҝөрә дә онлар, һеч вахт өлмүр,ҝеҹ-тез һарадаса үзә чыхыр.Садәҹә бир аз сәбирли олмаг вә һагг-әдаләт уғрунда вурушмаг,дөйүшмәк гүдрәти олан белә инсанлары ахтарыб тапмаг,миллиййәтиндән,дининдән вә иргиндән асылы олмайараг онларын көмәйинә архаланараг вә онларла бирҝә тарихи әдаләтсизликләрә гаршы мүбаризә апармаг лазымдир.
Дүнйада һәр бир дөвләтдә,һәр бир милләтин арасында киши вә йа гадын олмасындан асылы олмайараг һәгигәт ҹарчыси,еталону олан белә инсанлара әҝәр тарихи һәгигәти олдуғу кими чатдыра билсәк,онлар әлләринә фүрсәт дүшән кими һеч кәсдән вә һеч нәдән чәкинмәдән вә горхмадан ону дилә ҝәтирәҹәкләр.
Мәлум олдуғу кими, 2013-ҹү илин ийулун 4-дә Ермәнистан республикасынын пайтахты Јереван шәһәриндә “Ганунун алилийи вә сәрһәдләр барәдә Авропа стандартлары:Авропа Шурасынын үзвү олан өлкәләрдә һакимиййәт органларынын бахышлары” мөвзусунда конфранс кечирилирди.Һәмин конфрансда Молдова омбудсманы Аурелийа Григориу “Дөндурулмуш мүнагишәләр әразиләриндә инсан һүгугларына риайәт едилмәси “ мовзусунда мәрузә илә чыхиш етди.Һеч кәсин ҝөзләмәдийи һалда Јереванда бир молдован гадын омбудсман һәгигәтин вә әдаләтин мүдафиәсинә галхараг Ермәнистанын төрәтдийи зоракылыг вә террор фактларыны онларын үзүнә бейнәлхалг конфрансда садалады вә бәйан етди ки,Хоҹалы сойгырымыны ермәниләр төрәдибләр вә бу,бейнәлхалг иҹтимаиййәт тәрәфиндән танынмыш фактдыр.О,Ермәнистанын тәҹавүзү нәтиҹәсиндә Азәрбайҹанын Дағлыг Гарабағ реҝиону вә әтраф районларында баш верән һәгигәтләрин әсл маһиййәтини дә конфранс иштиракчыларына анлатды. О, өз чыхышында бир даһа хатырлатды ки,инсан һүгугларынын мүдафиәсинә даирАвропа стандартлары Авропа Бирлийинин сәнәдләриндә мүвафиг һүгуги нормаларда тәсбит едилмишдир.Бу,һәмин стандартларын истәнилән шәраитдә реаллашдырылмасына тәминат верир.Григорийа ханым буну әсас ҝөтүрәрәк дондурулмуш мүнагишәләр баш верән әразиләрдә инсан һүгугларынын позулмасыны идентификасийа етмәйә,йәни изаһ етмәйә риск едиб.Онун мәгсәди ондан ибарәт олуб ки,ҝәләҹәкдә һәмин зоналарда инсан һүгугларынын бу ҹүр позулмасынын гаршысы алынсын вә һәмин мүнагишәләрин йалныз динҹ васитәләтлә тәнзимләнмәси тәмин едилсин.Аурелийа ханым Азәрбайҹан,Ҝүрҹүстан вә Молдова һаггында өз мәрүзәсинин ҝириш һиссәсиндә бейнәлхалг сәнәдләрә,”Промо-Лех”ассосиасийасынын нәшрләринә,һабелә Молдова Республикасы Президентинин рәһбәрлийи илә 2012-ҹи илдә кечирилмиш”Дөвләт Идарәчилик Академийасы”мөвзусунда кечирилмиш бейнәлхалг конфрансын материалларына истинад едиб.Ермәнистанын Азәрбайҹана гаршы йөнәлмиш тәҹавүзкар сийасәтинә тохунан Молдава омбудсманы БМТ Тәһлүкәсизлик Шурасынын дөрд мәлум гәтнамәләринин(№ 822(1993),№ 853(1993),№ 874(1993) вә № 884 (1993), һабелә,БМТ Баш Мәҹлисинин 62|243 №-ли гәрарынын (март 2008) мәзмунуна тамамилә уйғун шәкилдә өз чыхышыны гуруб. Лакин она өз чыхышыны давам етдирмәйә имкан вермәйибләр,онун чыхышыны йарымчыг кәсибләр.Билаваситә Ермәнистан парламентинин бинасында кечирилән һәмин тәдбирдә онун үнванына “сийаси сатгынлыг вә Азәрбайҹан тәблиғатынын йайылмасы илә мәшғул олмасы барәдә” йаланчы иттиһамлар сәсләндирилиб. Ермәнистан парламентинин витсе-спикери Елмине Нағданйан дүнйанын 30-дан чох өлкәсини тәмсил едән иштиракчылары конфрансын йекун сәнәдиндә Молдова омбудсманынын чыхышыны писләмәйә чағырыб, лакин бу тәшәббүс дәсдәкләнмәйиб. Бундан әлавә, ону өз чыхышына ҝөрә “ҹәзаландырмаг” үчүн тәдбирләр ҝөрмәйә башлайыблар.
Ермәнистан парламентиндә ҹәсарәтли чыхышындан сонра ону Ермәнистандан бурахмырдылар, өлүмлә һәдәләйәрәк тәҹрид вәзиййәтиндә сахлайыр,ондан рәсми шәкилдә үзр истәмәсини тәләб едирдиләр.Меһманханада онун галдығы нөмрәйә зәнҝ вуруб она гаршы физики зор тәтбиг едиләҹәйи илә һәдәләйибләр.Онун Facebook сәһифәсинә һәдсиз-һесабсыз һәдә вә тәһгирләр дахил олуб. Ермәнистан КИВ-дә онун фотошәклини вә бүтүн һүгуг мүдафиәчиләринә мүнасибәтдә зор тәтбиг етмәк барәдә чағырышларла долу мәгаләләр дәрҹ едибләр.Онун бу өлкәдән ҝетмәсини чәтинләшдирибләр. Бу дәһшәтли анлары хатырлайан Аурелийа Григориу ханым үрәк ағрысы илә гейд едир:”…сүрүҹү мәни аеропорта апармагдан имтина едәндә исә Молдова Республикасы Конститусийа Мәһкәмәсинин һакими вә бизим нүнайәндә һейәтинин үзвү, ҹәнаб В.Попс мәни һәйатым үчүн тәһлүкә вәзиййәтиндә атыб ҝетди.Јалныз Румынийа(Авропа Иттифагынын үзвү кими) вә Ҝүрҹүстан дипломатларынын тәкиди илә мәним һәмин өлкәдән чыхмағым тәмин едилди.”Авропа стандартлары” үзрә Јереванда алдығым дәрси һеч вахт унутмарам”.(Бах,”Азәрбайҹан”гәзети,27 август 2013-ҹү ил,сәһ.3,№ ).
Лакин Молдова омбудсманы һеч кәсдән үзр истәмәдән мәғрур шәкилдә Ермәнистаны тәрк етди. Ханым Аурелийа Григориу бир даһа һәмин һадисәләри тәһлил едәрәк дейир:”Мән чыхыш едәндән дәрһал сонар баша дүшдүм ки,инсан һүгугларынын вә әсас азадлыгларынын мүһүм компонентләриндән бири олан ганунун алилийи принсипи Ермәнистанда тәтбиг едилмир”.”(Бах ,Јенә орада,). Гейд едиб ки, Ермәнистанда ганунун алилийи барәдә тез-тез данышырлар.Бунунла белә,орада Авропа инсан һүгуглары конвенсийасынын вә Ермәнистанын гошулдуғу диҝәр бейнәлхалг сазишләрин мүддәалары мүтамади шәкилдә позулур. Ермәнистан инсан һүгуглары һаггында конвенсийанын үзвү олмагла , инсанын әсас һүгугларына ҹидди риайәт едилмәси барәдә өһдәликләр ҝөтүрмүшдүр.Молдова омбудсманы илә бағлы һадисәдә Ермәнистан һәмин конвенсийанын ашағыдакы маддәләрини позмүшдур:
Маддә 1-инсан һүгугларына риайәт етмәк өһдәлийи.
Маддә 10 – Өз фикрини ифадә етмәк азадлығы.
Маддә 14- Айры-сечкилийин гадаған едилмәси.
Бундан әлавә Ермәнистан инсан һүгугларынын вә асас азадлыгларынын мүдафиәси һаггында Авропа Конвенсийасына 4№-ли протоколун 2-ҹи маддәси-Һәрәкәт азадлығы бәндинин тәләбләрини дә позмушдур.
Тәсәввүр етмәк чәтин дейилдир ки,о,мәлум чыхышыны етдикдән сонра гыса мүддәтдә гонаг кими дәвәт олундуғу өлкәдән-Ермәнистандан Ҝүрҹүстан вә Румынийанын Ермәнистандакы сәфирликләринин көмәйи илә Јереван аеропортуна ҝәлинҹә вә Москвайа учунҹа һансы мәнәви сарсынтилар вә һәйаҹан кечириб вә нә гәдәр тәзйигләрлә үзләшиб.Һагг сөзү дилә ҝәтирдийинә ҝөрә мәнәви террорла үзләшән бу гадына һансы мигдарда вә ким тәрәфиндән компенсасийа өдәниләҹәк. Дүнйада өзүнү демократик өлкә кими гәләмә вермәйә чалышан Ермәнистанда “омбудсманын чыхышыны йарымчыг кәсиб,ондан өз чыхышына ҝөрә үзр истәмәсини тәләб етмәк”, буна наил олмадыгда һакимиййәт органлары тәрәфиндән “көмәксиз ханымын аеропорта гәдәр тәһлүкәсиз шәкилдә йола салынмамасы” вә “онун тәһлүкәсизлийинә һеч бир гарант верилмәмәси барә хәбәрдарлыг едилмәсинә ҝөрә”,”омбудсманын “Facebook” үнванына һәдәләр ҝәлмәсинә”,”һотелдә галдығы нөмрәйә зәнҝ едиб ону сачларындан тутуб сүрүйәҹәкләрини вә онунла һагг –һесаб чәкәҹәкләрини демәйә ҝөрә”, “аиләсинин үнванына белә һәдәләр ҝөндәрилмәсинә ҝөрә” вә башга һәрәкәтләрә ҝөрә кимләр дүнйа иҹтимаиййәти вә бейнәлхалг тәшкилатлар гаршысында нә вахт вә неҹә ҹаваб верәҹәкләр.Бу һадисәйә лайигинҹә гиймәт верилсә,дүнйада өзүнү “әзабкеш” вә “демократик өлкә” кими гәләмә верән, лакин ишғалчы, тәҹавүзкар вә антидемократик бир дөвләт олан Ермәнистан Республикасынын әсл маһиййәтини үзә чыхармаға вә ону олдуғу кими танымаға кифайәт едәр.
Молдова омбудсманы дейиб:”Мән Молдовайа гайыдандан сонра да үнваныма йени һәдәләр дахил олмагда давам едир.О ҹүмләдән, мүасир демократийанын бешийи сайылан өлкәнин-АБШ-ын вәтәндашлары олан ермәниләрдән. Ермәни диаспору мәним тутдуғум вәзифәдән истефа вермәйимә наил олмаға ҹәһд ҝөстәрмишдир.Онлар Молдова парламентинин инсан һүгуглары вә етика үзрә даими комиссийасынын бахмасы үчүн мүвафиг иддиалар тәгдим етмишдир”.(Бах,Јенә орада, сәһ.3).
Бүтүн бу йухарыда гейд олунанлар ишғалчы бир дөвләтин-Ермәнистанын вә ермәни диаспорунун әсл маһиййәтини сүбут едән вә ҝөзләнилән һәрәкәтләр иди вә һеч кәси тәҹҹүбләндирмир.
Анҹаг мәни башга бир мәсәлә чох тәәҹҹүбләндирир вә нараһат едир: һәмишә Азәрбайҹана ҝәләркән Азәрбайҹан Республикасынын әрази бүтөвлүйүнү мүдафиә етдийини бәйан едән Молдова рәсмиләри нә сәбәбә ҝөрә һәмин фикирләри Ермәнистан парламентиндә сәсләндирән өз вәтәндашыны вә омбудсманыны мүдафиә етмир,әксинә бәйан едирләр ки,орада сәсләндирилән фикирләр Молдова дөвләтинин рәсми мөвгейи дейил,омбудсманын шәхси мөвгейидир. Молдова парламентинин спикери Игор Корман демишдир:”Григориу өлкәнин имиҹинә зийан вурмушдур”. Парламент комиссийасынын сәдри Мизин исә белә демишдир: ”Григориунун шикайәти пешәкар сәвиййәдә тәртиб едилмәмишдир вә бизим өлкәнин мөвгейини әкс етдирмир”.
Бу кими фикирләрә мүнасибәт билдирән А.Григориу дейир:”Суал едилир,БМТ Тәһлүкәсизлик Шурасынын вә БМТ Баш Мәҹлисинин гәтнамәләрини имзаламыш өлкәнин парламентинин спикеринә вә парламентин инсан һүгуглары вә етика комиссийасынын сәдринә бу ҹүр сөзләр йарашармы? Ахы,һәмин гәтнамәләрдә Ермәнистанын тәҹавүзкар сийасәти писләнилир вә Азәрбайҹанын әрази бүтөвлүйү таныныр”.(Бах,йенә орада,сәһ 3).
А.Григориу һәмчинин ону да гейд едиб ки,Молдова КИВ-ләринин әксәриййәти вәзиййәти реалистҹәсинә гиймәтләндирмәдән вә онун Јеревандакы нитгинин әсасыны тәшкил етмиш бейнәлхалг сәнәдләри өйрәнмәдән,ермәни мәтбуатында дәрҹ едиләнләрин тәсиринә дүшмүшләр. О дейиб: ”Мәним мәнәви симамы шүбһә алтына алан Молдова мәтбуаты өзү һадисәләрин таразлашдырылмыш шәкилдә ишыгландырылмасы принсипләринә риайәт етмир.Үнваныма сәсләнән тәһгирләр мәним имиҹимә зийан вурур вә ләйагәтими алчалдыр”.
Молдова омбудсманы өз өлкәсинин һакимиййәт органларынын фәалиййәтиндән дә наразылыг едиб.О, дейиб: “Чох тәәссүфләнирәм ки,мәним һөкүмәтим мәни бу ҹүр һүҹумлардан мүдафыә етмәди. Молдова Конститутисийасына ҝөрә өз вәтәндашларынын һүгугларыны мүдафиә етмәк үчүн ҹавабдеһ олан дөвләт структурлары өз вәтәндашларынын һүгугларынын Ермәнистан тәрәфиндән позулмасына мүгавимәт ҝөстәрмирләр.Мәнә мүнасибәтдә әсас инсан һүгугларынын позулмасына бейнәлхалг сәвиййәдә,Молдова илә Ермәнистан арасында мүнасибәтләр сәвиййәсиндә дә биләрәкдән сусурлар”. Онлар баша дүшмәлидирләр ки,бу аддымы илә Молдова омбудсманы тәкҹә өзүнүн дейил, бүтүн Молдова дөвләтинин вә халгынын сүлһсевәр вә әдаләти мүдафийә едән бир халг вә дөвләт кими имиҹини дүнйада галдырды.Һансы инсанлар белә һесаб едирсә ки, Молдава омбудсманы дипломатик нормалары позуб,Ермәнистан-Молдова мүнасибәтләринә зәрәр ҝәтириб,Молдованын имиҹинә зәрбә вуруб,һәмин инсанларын үмумиййәтлә,сийасәт, демократийа вә инсан һаглары, бейнәлхалг мүнасибәтләр һаггында,мәнәви-әхлаг нормалары һаггында вә бир чох диҝәр үмумбәшәри дәйәрләр һаггында елементар тәсәввүрләри белә йохдур.Она ҝөрә ки,белә фикирләри сөйләйәнләр гуру сийаси вә дипломатик терминләрлә әсл һәгигәти даныр,онун үстүнү пәрдәләйир вә долайысы илә Азәрбайҹан торпагларынын Ермәнистан силаһлы гүввәләри тәрәфиндән ишғалыны,бир милйондан артыг инсанларлн һүгугларынын позулдуғуну ,Хоҹалы сойгырымыны вә диҝәр һадисәләрин вә фаҹиәләрин төрәдилдийини етираф вә тәсдиг етмәк истәмир,бунунла да тәҹавүзкарын әмәлләринә гаршы лагейд галырлар ки, бу да һәмин шәхсләр тәрәфиндән Азәрбайҹан Республикасына гаршы достлуг мүнасибәтләри бәсләндийини шүбһә алтына алмыш олур.Бәшәриййәтин бәлалары белә инсанлар иш башына кечән заманларда баш верир.О ки галды Аурелийа Григориуйә, физики бахымдан да олдугҹа ҝөзәл вә ҹазибәдар олан бу ханыма Аллаһ чох бөйүк ҹәсарәт вә әдаләт һисси,түкәнмәз мәнәви аләм,тәмиз әхлаг,руһ вә диҝәр бир чох башга үмумбәшәри дәйәрләрләрә һаким олан бир үрәк вериб.Аллаһ ону,онун өвладларыны,йахын вә доғма гоһум әграбаларыны,бүтүн дост вә гардаш Молдова халгыны хөшбәхт еләсин!
Билдийимиз кими,2013- ҹү илин ийулун 7-дән бу ҝүнәдәк Молдова Республикасынын пайтахты Кишинйов шәһәринә гайыдараг орада йашайан Молдова омбудсманы Аурелийа Григориуйа гаршы тәзйигләр давам едир.Онун чыхышындан дәрһал сонра Молдовада вә башга йерләрдә йашайан ермәниләр дәрһал һүҹума кечдиләр.Молдовада онун аиләси вә өзү илә бағлы дүзҝүн олмайан мәлуматлар йайылмагдадыр.Јайылан диҝәр мәлуматлара ҝөрә Молдованын баш прокурору әрази прокуроруна 2013-ҹү илин августун 15-нәдәк ханым А.Григориуйа едилән тәһдидләри арашдырыб тәдбир ҝөрүлмәси барәдә тапшырыг вериб.Лакин Молдова Баш прокурорунун она олан тәһдидләрлә бағлы мәсәләни арашдырмаға даир ҝөстәриш вермәсинә бахмайараг, һәлә бу ҝүнәдәк бу инсидентлә бағлы ҹинайәт ишинин башланмасы барәдә гәрар гәбул олунмайыб.Она ҝөрә дә Аурелийа Григориу дөвләтдән һеч бир дәстәк ҝөрмәдийини вә дөвләт тәрәфиндән онун тәһлүкәсизлийинин тәмин едилмәси үчүн формал әсасларын олмадығыны сойләйиб.О дейиб: “Баш прокурор Кишинйов бәләдиййә прокуроруна Рышкан комиссарлығынын мүфәттиши Михаил Васлуйанын мәнә вә анама гаршы етдийи һәрәкәтләри илә бағлы вердийим шикайәтими арашдырмағы тапшырыб. Прокурорлугдан йекун гәрар олмаса да, мәндә олан мәлумата ҝөрә, Дахили Ишләр Назирлийи вә бәләдиййә прокурорлуғу тәрәфиндән йохламалар кечирилиб вә һәмин мүфәттиш артыг анамы нараһат етмир”. (Бах: “525-ҹи гәзет”, 23 август 2013-ҹү ил,№152,сәһ.1).
Молдова омбудсманы Аурели Григориу һәмчинин өзүнүн чох критик дурумда олмасына вә тәһлүкәсизлийи илә бағлы һәйаҹан кечирәрәк өз дөвләтинә ҝүвәнмәсинә бахмайараг,диҝәр дөвләт органларынын да ону лазымынҹа мүдафиә етмәдийини билдириб. О дейиб:”Дөвләтдән һеч бир дәстәк алмырам.Мәнә гаршы информасийа мүһарибәси апарылыр,санки мәндән халг дүшмәни образы йаратмаг истәйирләр.Мәни Ермәнистанда тәк гойан шәхс гәһрәман,мән исә халг дүшмәни олдум”.(бах. Јенә орада,). Вәзиййәтин белә давам едәҹәйи һалда өлкәни тәрк етмәк,йа да йашайыш йеринин дәйишдирилмәсинин мүмкүнлүйү барәдә данышан Молдова омбудсманы артыг бу барәдә фикирләшдийини билдириб.О,өз сосиал шәбәкәдәки сәһифәсиндә она һәдә-горху ҝәлән ермәниләрә мүраҹиәт едәрәк йазыб:”Ҹәнаб ермәниләр! Мәнә олан нифрәтиниз сизә Молдова халгыны тәһгир етмәк һүгугу вермир.Тәһгирләри дайандырмағынызы тәләб едирәм.Әкс тәгдирдә мән буну иҹтимаи мүзакирәйә чыхараҹағам”.(Бах,”Шәрг”гәзети,16 август 2013-ҹү ил.).
Омбудсман әлавә едиб ки,тәһдидләрдән әлавә ону вә вәкилини изләмәйә башлайыблар.О дейиб: “ЕДИТУРА СТАТИСТИКА адлы дөвләт гуруму мәним өзәл вәкил бүрома гаршы ганунсуз тәзйиг кампанийасына башлайыб,мәним омбудсман олдуғум дөвр әрзиндә һәмин мүәссисәнин фәалиййәтини мүвәггәти олараг дайандырыб.Һәмин гурумун рәһбәри олан дөвләт мәмуру атдыглары аддымларын мәним Јереванда сәсләндирдийим фикирлә бағлы олдуғуну ҝизләтмир.Һәмин шәхсләрин инзибати мәсулиййәтә ҹәлб едилмәси илә бағлы йаздығым мүраҹиәтләрә исә бахылмайыб.Бүтүн бу фактлар дөвләт гурумларынын һүгугларымы бәрпа етмәк ниййәтиндә олмадығыны ҝөстәрир”(Бах: “525-ҹи гәзет”, 23 август 2013-ҹү ил, №152,сәһ.1).
Аурели Григоринин сөзләринә ҝөрә пайызда онун омбудсман мандаты битир.Бир чох ГҺТ-ләр она дәстәк верир вә онун намизәдлийинин йенидән ирәли сүрүлмәсинә чалышырлар.2013-ҹү илин сентйабрында Молдовада парламент вәкилләри илә бағлы гануна дәйишикликләрин гәбул едилмәси ҝөзләнилир. Дәйишикликлә депутатлар йалныз бир парламент вәкилини сахламаг истәйирләр вә тәбиидир ки, парламентдә һазырда мандаты 2015-ҹи илдә битәҹәк вәкил-омбудсман галаҹаг.Ондан сонра йени сечкиләр кечириләҹәк.Пайызда кечириләҹәк сечкиләр әрәфәсиндә вә ондан сонра да ҹидди тәзйигләрлә үзләшән бу ханым омбудсман өз өлкәсиндән әлавә,бүтүн дүнйада,хүсусилә, инсан һугугларынын позулдуғу диҝәр өлкәләр үчүн дә чох лазымлы бир инсан вә һүгуг мүдафиәчисидир.Әдаләтли вә ҹәсарәтли мөвгейинә ҝөрә Азәрбайҹан диаспору Аурели Григориуйа ҹидди арха дурмалы,она көмәк етмәли,лазым ҝәләрсә, о,Азәрбайҹан Республикасынын вә бир чох башга дост дөвләтләрин дөвләт мүкафатларына,орден вә медалларына лайиг ҝөрүлмәли,һәтта Нобел сүлһ мүкафатына намизәд кими ирәли сүрүлмәлидир.
Азәрбайҹан Хариҹи Ишләр Назири Елмар Мәммәдйаров билдириб ки, Азәрбайҹан тәрәфи йаранмыш вәзиййәти ҹидди мүшаһидә едир вә Аурелийа Григориуйа гаршы репресийалара йол верилмәмәсинә чалышыр. Бу һадисәдән дәрһал сонра Азәрбайҹан Республикасынын Инсан Һүгуглары үзрә Мүвәккили (омбудсман) Елмира Сүлейманова Молдова омбудсманы Аурелийа Григориунун һүгугларынын позулмасы илә бағлы бәйанат вериб.Бәйанатда гейд олунурду ки,инсан һүгугларынын мүдафиәси илә мәшғул олан шәхсин, хүсусилә дә хариҹи өлкә вәтәндашынын вә хариҹи өлкәнин рәсми нүмайәндәсинин сивил өлкәләрдә азад фикир мейданы кими гәбул едилән парламентдә дүнйа бирлийи, бейнәлхалг тәшкилатлар тәрәфиндән гәбул едилмиш тарихи фактлары вә һәгигәтләри сөйләдийинә ҝөрә Ермәнистанда тәзйигләрә мәруз галмасы вә һүгугларынын мәһдудлашдырылмасы бу өлкәнин һүгуги, демократик дөвләт олмадығыны бир даһа сүбут етди.Азәрбайҹанын АТӘТ Парламент Ассамблейасында нүмайәндә һейәти гурумун пайыз сессийасында Молдова омбудсманы Аурелийа Григориунун Ермәнистан дөвләти,ермәни лоббиси вә АСАЛА ермәни террор тәшкилаты тәрәфиндән тәзйигләрә мәруз галмасы,һәдәләнмәси илә бағлы мәсәлә галдыраҹаг.Она ҝөрә ки, АТӘТӘ үзв олан бир өлкә (Ермәнистан) диҝәр үзв өлкәнин (Молдова) инсан һүгуглары мүвәккилини өлүмлә һәдәләйир.Әслиндә сессийа чәрчивәсиндә бу мәсәләни Азәрбайҹанла бәрабәр Молдова вә диҝәр үзв дөвләтләр дә галдырмалы вә Аурелийа Григориуну мүдафиә етмәлидир.
Бир груп азәрбайҹанлы “Facebook”-да “Аурелийа Григориуйа дәстәк !“ сәһифәси ачыб.Азәрбайҹанда вә хариҹдә фәалиййәт ҝөстәрән бир чох гейри — һөкүмәт тәшкилатлары да онун мүдафиәсинә галхмышдыр. Азәрбайҹанлыларын вә Диҝәр Түркдилли Халгларын Әмәкдашлыг Мәркәзи (Азәрбайҹан), Бейнәлхалг Диаспора Мәркәзи (Азәрбайҹан), Түркдилли Дөвләтләрин Сийасәтинә Дәстәк Фонду (Гырғызыстан), Дүнйа Азәрбайҹанлылары Конгресинин Азәрбайҹан, Русийа, Украйна, Исвеч, Алманийа, АБШ вә саир өлкәләр үзрә нүмайәндәликләри вә бир чох диҝәр тәшкилатлар Аурелийа Григориу ханымла ҝүндәлик әлагә сахлайараг онунла фикир мүбадиләси апарыр, йарана биләҹәк вә үзләшдийи проблемләри ҝөтүр-гой едирләр.
2013-ҹү ил августун 25-дә Украйнанын пайтахты Кийевдә Молдова Амбудсманы Аурелийа Григориуйа инсан һүгугларынын мүдафиәси саһәсиндә ҝөстәрдийи рәшадәтә ҝөрә Мүгәддәс Владимир Православ ордени илә тәлтиф олунуб.О, һәмчинин дә Гырғызыстан Республикасында фәалиййәт ҝөстәрән Түркдилли Дөвләтләрин Сийасәтинә Дәстәк Фондунун али мүкафаты олан”Һейдәр Әлийев”гызыл медалына лайиг ҝөрүлмүшдүр. А.Григориу Азәрбайҹан халгына она вердийи дәстәйә ҝөрә өз миннәтдарлығыны билдириб.О,һәмчинин бәзи тәшкилатлар тәрәфиндән она Азәрбайҹанда сийаси сығынаҹаг верилмәси тәклифинә дә мүнасибәт билдирәрәк дейиб: ”Мән чох үмид едирәм ки, мәним Азәрбайҹана көчмәйимә еһтийаҹ галмайаҹаг. Лакин полис,йерли идарәетмә органлары вә дөвләт гурумлары тәрәфиндән гейри адекват һәрәкәтләр мәни бу суал барәдә дүшүнмәйә вадар едир.Үстәлик мүәййән органлар тәрәфиндән мәнә гаршы компромат ахтармаға башлайыблар.Суал йараныр:бу,кимә вә нә үчүн лазымдыр? Она ҝөрә,сон гәрар һәләлик гәбул етмәмишәм.Амма тәзйигләр вә мәнә гаршы ганундан кәнар һәрәкәтләр давам едәрсә,Азәрбайҹан һөкүмәтинә мүвафиг мүраҹиәт едәҹәйими истисна етмирәм”.(Бах.Јенә орада,сәһ.1).
Молдова омбудсманы Аурелийа Григориу Алманийанын “Табула Раса” нәшриндә журналист Штефан Гросса вердийи мүсаһибәсиндә бейнәлхалг тәшкилатлары ,о ҹүмләдән Авропа Иттифагыны,Авропа Шурасыны,АТӘТ-и,үзв өлкәләри бу мәсәләләрә биҝанә галмамаға чағырыб. О,Ермәнистан Республкасынын вә өз өлкәси Молдова Республикасынын Авропа Иттифагы илә ассосиатив мүгавилә бағламаға һәләлик һазыр олмадығыны билдириб. О гейд едиб ки, мән Ермәнистанда олмағымы, өз тәҹрүбәми әсас ҝөтүрәрәк дейә биләрәм ки, бу өлкәдә ганунун алилийи принсипи кими Авропа дәйәрләринин тәтбиг едилмәси барәдә данышмаг дүзҝүн олмазды. Ермәнистанда истәр өлкә дахилиндә, истәрсә дә онун һүдүдларындан кәнарда биринҹи йери милли мараглар тутур.”һүгуги дөвләт вә инсан һүгуглары барәдә бүтүн сөз-сөһбәтләрә бахмайараг, Ермәнистан әйани шәкилдә ҝөстәрмишдир ки, орада инсан һүгугларына һөрмәт едилмир.Бундан әлавә, һөкумәт органларынын бу саһәдә вәзиййәти йахшылашдырмаг арзусу йохдур вә йахын ҝәләҹәкдә чәтин ки, нә исә дәйишәҹәкдир. Әкс һалда, Ермәнистан һөкумәтинин бир гадын вә әҹнәби дөвләтин инсан һүгуглары үзрә мүвәккили кими мәнә гаршы етдийи һәрәкәтләрә нә ад вермәк олар? (Бах,Азәрбайҹан гәзети, 27 август 2013-ҹү ил. Сәһ.3). О даһа сонра гейд етмишдир ки, Јереван парламентиндәки нитгиндән сонра Ермәнистан тәрәфиндән тәгиб олунмаға башламыш,бунунла да Ермәнистан инсан һүгугларынын әсас принсипләрини биләрәкдән позмушдур.О демишдир: “Нә гәдәр ки,Ермәнистан инсанларын өз фикрини сәрбәст ифадә етмәсинә һәдә вә физики зоракылыгла ҹаваб верир,бу өлкәнин Авропа Иттифагы илә ассосиатив сазишә һазыр олуб-олмамасы барәдә фикирләшмәйә дәйәр”.(Бах Јенә орада,сәһ.3) Аурелийа ханым ҝуман едир ки,Авропа Шурасы да бу мәсәләдән сонра өзү үчүн мүәййән нәтиҹәләр чыхараҹагдыр.Авропа дәйәрләринин тәтбигинин имитасийасы вә онларын ҝүндәлик һәйатда реал тәтбиг едилмәси арасында фәрг гойулмалыдыр. ”Чох тәәссүфлә демәлийәм ки,Ермәнистанын сийаси рәһбәрлийи Авропа дәйәрләрини ҝүндәлик һәйатда тәтбиг етмәкдән һәлә чох узагдыр”-дейә о, билдириб (Бах,йенә орада,сәһ.3).
Беләликлә,әсас мәгсәди “дондурулмуш”мүнагишәләр саһәсиндә,хүсусән,Авропа аиләсинә үзв олмаг мәгсәдләрини бәйан етмиш дөвләтләрдә инсан һүгугларынын позулмасына бейнәлхалг бирлийин диггәтини ҹәлб етмәк олан А.Григориунун өзүнүн һүгуглары позулмушдур вә онун һәйаты тәһлүкәдәдир.Онун нитгини мүнагишәләрин динҹ йолла тәнзимләнмәсинә чағырыш кими баша дүшмәк лазымдыр.Онун чыхышы һәмчинин дә Авропа дәйәрләринин реаллашмасына чағырышдыр.Бүтүн бүнлары нәзәрә алараг, дүнйанын мүхтәлиф өлкәләриндә фәалиййәт ҝөстәрән азәрбайҹанлыларын,түркләрин вә диҝәр дост өлкәләрин диаспор тәшкилатлардан бу мәсәлә илә әлагәдар бейнәлхалг тәшкилатлара ардыҹыл шәкилдә мүраҹиәтләр үнванланмалы,бүтүн дүнйанын диггәти Аурели Григориу мәсәләсинә йөнәлдилмәлидир.Мән бүтүн дүнйа азәрбайҹанлиларыны,Азәрбайҹан вә түрк тәшкилатларыны,дүнйанын бүтүн сүлһсевәр вә тәрәггипәрвәр инсанларыны Молдова омбудсманы Аурелийа Григориунун мүдафиәсинә галхмаға,мүмкүн васитәләрлә онун тәгиб олунмасына имкан вермәмәйә,онун намизәдлийини Нобел сүлһ мүкафатына,диҝәр бейнәлхалг мүкафатларын верилмәси үчүн ирәли сүрмәйә,она дүнйанын сүлһ ҹарчыси кими бир чох дөвләтләрин орден вә медалларыны вермәк үчүн тәблиғат апармаға чағырырам.
Һөрмәтлә, Гафар Мәммәд оғлу Әлийев
-Азәрбайҹан Республикасы Президенти Администрасийасынын
Иҹтимаи-сийаси мәсәләләр шөбәсинин
Хариҹдә йашайан азәрбайҹанлыларла иш секторунун мүдири,
Јени Азәрбайҹан Партийасынын Сийаси Шурасынын үзвү
Аурелиа Григориу вә онун Ермәнистан парламентиндәки чыхышы һаггында әлавә материаллар:
http://www.interfax.ru/pressreleases/txt.asp?id=326500
http://www.ombudsman.md/ru/profil/grigoriu-aurelia
http://www.trm.md/en/social/aurelia-grigoriu-nu-am-pentru-ce-mi-cere-scuze-i-nu-demisionez/
http://acquisitions.ulitzer.com/node/2774447
http://deyerler.org/ru/122436-rssrrryoryo-rsryorirsryos-risssrr-rsrrr-rr-rsrrssrir.html
http://www.turkishactionalert.com/news/3395-soykrm-gerceini-ermeni-vekillerin-yuezuene-soeyleyen-ombusdmana-tehdit-yayor.html
http://ultramedya.com/erivanda-skandal-hocali-soykirimdir-diyen-moldovali-yetkiliyi-bes-gun-gozaltina-aldilar/
